Matie-stemme

Adv BJ Vorster

US-kanselier 1969–1983

Die Universiteit Stellenbosch (US) se agtste kanselier, Adv Balthazar Johannes (John) Vorster, is op 13 Desember 1915 in Jamestown in die Oos-Kaap gebore. Nadat hy by Sterkstroom Hoërskool gematrikuleer het, het hy ’n BA-graad asook ’n LLB aan die US verwerf. Hy het as laasgenoemde die geleentheid gehad om sosiologie onder dr HF Verwoerd te studeer. Op daardie stadium is hy as voorsitter van die Stellenbosch Junior Nasionale Party aangestel.

Vorster het gedurende hierdie tydperk by die Kaapse afdeling van die hooggeregshof as ’n registrateur vir die regter-president gewerk, maar het ’n aktiewe belangstelling in politiek gehad. Hy het byvoorbeeld tydens die Tweede Wêreldoorlog Afrikaners verdedig wat gekant was teen Suid-Afrika se betrokkenheid by die oorlog en vervolgens onder die noodregulasies aangekla is.

Hierbenewens is Vorster ook verkies as voorsitter van die Herenigde Nasionale Party (HNP) in Port Elizabeth, voorsitter van Federasie van Afrikaanse Kultuurvereniginge (FAK), en voorsitter van die Park-rugbyklub.

Hy het na ’n kort tydperk as prokureur vir ’n regsfirma in Brakpan in 1940 teruggekeer na die politiek toe hy by die Afrikaner Party (AP), ’n aftakking na ’n skeuring in die HNP, aangesluit het. Hy het vir die volgende twee jaar saam met sy vrou Tini die party se jaarlikse kongres in die stad gereël.

Ná die 1951-samesmelting van die AP en die Nasionale Party (NP) (die HNP is hernoem as die Nasionale Party), is Vorster twee jaar later as parlementslid vir die Nigel-kiesafdeling verkies. Hy is in dieselfde jaar (1953) tot die balie in Johannesburg toegelaat en het tot 1958 as advokaat gepraktiseer, maar moes sy toga ophang om die rol as Suid-Afrika se adjunkminister van onderwys, kultuur en wetenskap en van welsyn en pensioene te vervul. Dit is gevolg deur ’n bevordering na minister van justisie in 1961.

Ná die sluipmoord op dr HF Verwoerd op 6 September 1966 het die Nasionale Party Vorster as sy opvolger verkies en hy is as die sewende eerste minister van Suid-Afrika ingehuldig. Hy sou later vir ’n tydperk van agt maande ook as staatspresident aangestel word, vanaf 10 Oktober 1978 tot 4 Junie 1979.

Vorster was vanaf 1969 tot sy afsterwe op 10 September 1983 kanselier van die US. Benewens die US het drie ander universiteite eredoktorsgrade aan hom toegeken.

– Deur Steyn du Toit