Nomonde Kubheka, in Soweto gebore en getoë, het geen idee gehad wat om ná matriek te studeer nie. Sy het aan die einde van graad 11 saam met haar gesin van Soweto na Kaapstad verhuis en het besluit om ná matriek ‘n oorbruggingsjaar te neem, die lewe te ervaar en haar moontlikhede te oorweeg.
Haar pa het haar vertel van die wynbereidingskursus aan die Universiteit Stellenbosch (US). Die maatskappy waarvoor hy werk, vervaardig vlekvryestaaltenks vir die wynbedryf en Nomonde het besluit om die kans te waag. ’n Paar jaar later behaal sy in 2003 haar BSc Landbou (wingerd- en wynkunde) aan die US.
Nomonde onthou dat die koshuisvergaderings tydens haar studentedae hoofsaaklik in Afrikaans was en sy kon nie Afrikaans praat nie. Maar sy het nie toegelaat dat dit ‘n struikelblok word nie. Sy het Afrikaans léér praat en gee ook vandag in Afrikaans klas. “Dit het my geheime wapen geword,” sê sy.
Sy het 10 jaar lank vir KWV (Edms.) Bpk. in die Paarl gewerk – eers ’n jaar lank as ‘leerlingprodusent’ en daarna is sy as assistentwynmaker en uiteindelik as wynmaker aangestel. Sy was by alle aspekte van die wynmaakproses betrokke – van die oes van die druiwe tot die wyn gebottelleer is.
Tans fasiliteer sy Winetech se kelderwerkerstudiegroepe. Die studiegroepe behels die oordrag van kennis en die verbreding van kelderwerkers se kennisbasis oor wyn en wynbereiding. “Ek bied tussen Mei en September in verskillende deelnemende wynstreke drie studiegroepe elk vir Afrikaanse en Xhosa-groepe aan. Elke sessie het ‘n onderwerp en sluit ‘n wynproe in wat verband hou met die teorie waarmee ons dan werk. Die belangrikste is dat die studiegroepe halfgeletterde en ongeletterde individue aanmoedig om deel te neem.”
Sy doen ook werk vir die Pinotage-jeugontwikkelingsakademie (PYDA), ‘n organisasie sonder winsoogmerk met sy hoofkantoor in Stellenbosch. Die PYDA ontwikkel talentvolle, voorheen-benadeelde Suid-Afrikaanse jongmense (18 tot 25 jaar) vir werk in die wyn- en vrugtebedryf en verwante sektore. Sy help ook die dosente aan die Departement Wingerd- en Wynkunde aan die US met kort wynbereidingskursusse vir die wyngroep. Hulle doseer basiese skeikunde vir wynbereiding, voorgistings- en nagistingsaspekte van wyn en die sensoriese beoordeling van wyn.
“Die goue draad wat deur my werk loop, is die onderrig van diverse groepe mense oor die verskillende aspekte van wyn en/of die wynbereidingsproses. Ek hou van ruimtes waarin ek my kennis en ondervinding kan gebruik om mense te leer en te ontwikkel. “Dit is vir my wonderlik dat ek ‘n rol kon speel in die opheffing van mense. Dit is vir my baie belangrik.”
Wat hou die toekoms dus vir hierdie Matie in? “Ek sou graag na die verskillende wynbereidingstreke van die wêreld wou reis om wyne te proe en te sien hoe hulle dinge anders as die Suid-
Afrikaanse wynbedryf doen. En ek wil graag maniere ondersoek om gewone mense oor wyn te leer – in SA en ander dele van Afrika.”
- Deur Elbie Els -
